Denk mee – Mentaal Lokaal

Raak bekend met onze gedachten. Hieronder vind je een begrippenlijst die samengesteld is om het gedachtenproces achter Mentaal Lokaal inzichtelijk te maken (bekijk de posterversie). Heb je zelf ideeën of denk je anders, laat het ons weten.

Afstemming - De term afstemming wordt geïntroduceerd als een neutrale term voor de relatie tussen een persoon en zijn of haar omgeving; de binnenwereld en de buitenwereld. Met het gebruik van de term wordt aangespoord op een context afhankelijke beoordeling van de mate van functioneren; in de basis bestaat er geen algemene norm voor gezond of ongezond.

Basiskennis - Met basiskennis wordt verwezen naar de meest essentiële wetenschap over de werking van het menselijk denken en doen. Denk bijvoorbeeld aan kennis over perceptie, de functie van gedrag en de manier waarop mensen betekenis verlenen. Hierbij hoort ook kennis over leren en ontwikkelen. Dit is terug te vinden onder de vier basisvelden. Deze kennis moet continu beschikbaar en up-to-date zijn.

Basiskunde - Veranderingen in de binnenwereld of de buitenwereld vragen steeds opnieuw om aanpassing. Met basiskunde wordt het ontwikkelen van essentiële vaardigheden geïntroduceerd. Dit is bedoeld om de algemene mentale weerbaarheid te versterken. Zowel preventief als curatief. Vaardigheden vragen om training en onderhoud. Zowel de laagdrempeligheid als de blijvende, maar ook tijdige toegang tot de juiste middelen is hiervoor belangrijk.

Basisvelden - Werken aan de afstemming tussen de binnenwereld en de buitenwereld is werken aan de mentale gezondheid. Om dit te doen worden vier basisvelden geïntroduceerd: 1) Zelfregulatie, 2) Sociale Interactie, 3) Routine en Structuur, 4) Veiligheid en zekerheid. De velden zijn geselecteerd op basis van de belangrijkste klachten en behandeldoelen waarvoor doorgaans hulp gezocht wordt. De basisvelden dienen als een ingang om aan de slag te kunnen met het begrijpen, onderhouden, versterken en herstellen van de afstemming. Zo wordt een nieuwe normvrije wijze geïntroduceerd om het zorgaanbod te organiseren.

Binnenwereld - De term binnenwereld wordt geïntroduceerd als een neutrale term voor de belevingswereld. Als een verzamelnaam voor de manier waarop we de buitenwereld en onze eigen plek daarin begrijpen. Denk bij de binnenwereld aan de beelden die je je kunt voorstellen en de woorden die je denkt, of bijvoorbeeld aan de ideeën die je vormt en de fantasie die je de vrije loopt kunt laten gaan. Ook het oordeel dat je over anderen en jezelf hebt en de voorkeuren die je hebt ontwikkeld, vormen een binnenwereld.

Buitenwereld - De term buitenwereld wordt geïntroduceerd als een neutrale term voor de wereld waarin we leven. Het betreft de dagelijkse omgeving en fysieke kant van het bestaan. Het gaat over alles dat via een ervaring tot ons kan komen. Door de term actief te gebruiken wordt het vanzelfsprekend dat mentale gezondheid niet alleen in het hoofd zit, maar samenhangt met de leefomgeving (op kleine en grote schaal).

Cureren - Cureren betekent oorspronkelijk genezen of herstellen. In de kunstwereld kent het woord de betekenis van het samenstellen. Zo levert de curator o.a. een (inhoudelijk) kader, de samenhang, voor het tentoonstellen van verschillende werken. Tegenwoordig wordt het woord ook veel ingezet als een vorm van redactie voeren – vooral over digitale informatie en content op het internet. Binnen Mentaal Lokaal komen alle betekenissen van de term samen. Naast de herstellende waarde zal Mentaal Lokaal een bakermat vormen voor het selecteren en creëren van overzicht binnen de geestelijke gezondheidszorg.

Continuïteit - Continuïteit is één van de kernwaarden voor Mentaal Lokaal. Allereerst wordt de term ingezet bij de grensvervaging van het in of uit zorg zijn. Door vrije toegang tot kwalitatieve kennis en middelen te verlenen kunnen mensen blijvend aan hun mentale gezondheid werken, zonder te hoeven spreken van een diagnose (zie ook afstemming). Daarnaast introduceert Mentaal Lokaal een infrastructuur voor verschillende netwerkpartners om blijvend en parallel te werken aan het doorontwikkelen en optimaliseren van het zorgaanbod.

Drempelloos - Drempelloze organisatie = vrije en continue toegang tot kennis en middelen. Drempelloze communicatie = neutrale en begrijpbare taal.

Generalistisch - Mentaal Lokaal hanteert een generalistisch kader. Dit staat aan de basis van ieders mentaal functioneren. Binnen het kader vallen basiskennis en basiskunde die voor iedereen relevant zijn. Hiermee vervalt de noodzaak om psychische problemen steeds specialistisch te duiden.

Grensvervaging - Een doel, of wellicht het gevolg, van Mentaal Lokaal is de grensvervaging. De grensvervaging geldt voor zowel het onderscheid tussen preventief en curatief aanpakken, als voor ziek of gezond zijn.

Hulpbron - Alle kennis en middelen worden benaderd als kwalitatieve hulpbronnen. Mentaal Lokaal zorgt ervoor dat deze hulpbronnen continu voor iedereen toegankelijk zijn.

Invloed - Invloed wordt geïntroduceerd als één van de drie spanningsbogen die de afstemming tussen de binnen- en de buitenwereld uitdagen. Invloed start bij het kunnen voeren van een eigen regie. Het gaat over de macht en kracht die iemand ervaart om zichzelf of de eigen situatie te veranderen. Bij gebrek aan invloed wordt het noodzakelijk om anderen in te schakelen. Een gebrek aan invloed kan ook betekenen dat er sprake is van een onveranderbare situatie. Het vaststellen van de mate van invloed helpt om te bepalen of iets aangepakt of geaccepteerd moet worden. Soms heb je gezamenlijke invloed nodig. Soms betekent het dat er nieuwe vaardigheden ontwikkeld moeten worden.

Kennisontsluiting - Met kennisontsluiting wordt geduid op het vrijgeven van bestaande kennis in de zorg. De kennis in de zorg wordt als een common beschouwd (zie meent). Toegang tot deze kennis zal in de basis nooit afhankelijk mogen zijn van de toegang tot zorgprogramma’s, dan wel van het vaststellen van een diagnose. Daarvoor is het nodig om de bestaande kennis om te vormen en normvrij aan te bieden. De basisvelden vormen hiervoor het startpunt.

Meent - De meent is een oud-Hollands woord dat een gemeenschappelijke grond aanduidt. De gemeente is de groep mensen die zich rond deze grond organiseert en er gebruik van maakt. Mentaal Lokaal wordt gezien als gemeenschappelijke grond. Vanuit de organisatie van Mentaal Lokaal worden kennis en middelen om de mentale gezondheid te kunnen versterken als gemeenschapsgoederen gezien. De lokale populatie wordt gezien als de groep mensen die daar gebruik van maakt.

Modulair - Met de basisvelden biedt Mentaal Lokaal een nieuw raamwerk om het programma-aanbod eenvoudig aan te passen aan de lokale of persoonlijke behoeften. Verschillende zorgaanbieders zullen daarom ook in de toekomst makkelijk kunnen inpluggen op de infrastructuur van Mentaal Lokaal. Dit geldt ook voor het toetsen van het aanbod. Zowel kennis als programma’s kunnen gemakkelijk aangepast of vervangen worden. Zo sluiten deze steeds aan op wat lokaal werkt en relevant is.

Routine & Structuur - Routine & Structuur is de derde van de vier basisvelden. Leren om structuur aan te brengen en routine vast te houden. Denk aan basisroutines: slapen, eten, bewegen, ontspannen. Maar ook aan tijdsmanagement en prioriteiten stellen. Leren om keuzes te maken, vanuit waardes te leven en grenzen te bewaken. Het gaat hier ook om een balans tussen inspanning en ontspanning en voldoende ruimte voor activiteiten voor plezier en voldoening.

Ruimte - Ruimte wordt geïntroduceerd als één van de drie spanningsbogen die de afstemming tussen de binnen- en de buitenwereld uitdagen. Met ruimte wordt verwezen naar plek. Dit gaat letterlijk over een plek waar iemand naartoe kan gaan. En over of iemand zich op zijn of haar plek voelt. Met ruimte wordt ook speling bedoeld. Heeft iemand tijd over. Is iemand flexibel. Is er sprake van financiële speling, etc. Mobiliteit valt ook onder ruimte. Kan iemand zich verplaatsen. Van ruimte veranderen. Denk aan bewegingsruimte en bewegingsmogelijkheden.

Sociale interactie - Sociale interactie is de tweede van de vier basisvelden. Leren omgaan met anderen. Gericht op sociale vaardigheden en assertiviteit. Leren om te communiceren en bewust te worden van gevoelens van inferioriteit dan wel superioriteit en de beleving van autonomie of heteronomie. Leren bewust te worden van de invloed die mensen op elkaar uitoefenen en de gevoelens van macht, dan wel machteloosheid die hierbij kunnen verschijnen. Versterken van het empathisch vermogen en bewust worden van de identiteit die bekrachtigd of ontkracht kan worden in de omgang met elkaar.

Tijd - Tijd wordt geïntroduceerd als één van de drie spanningsbogen die de afstemming tussen de binnen- en de buitenwereld uitdagen. Met tijd wordt gewezen op het verleden, heden en de toekomst. Denk hierbij aan hoe ervaringen uit het verleden invloed hebben op de beleving van het heden en doorwerken in de verwachtingen over de toekomst. Tijd verwijst daarmee naar de herinneringen die we hebben, de doelen die we stellen en de beleving van het hier en nu.

Veiligheid & Zekerheid - Veiligheid & Zekerheid is de laatste van de vier basisvelden. Dit kader biedt aparte aandacht voor de beleving van veiligheid, aangezien dit ten grondslag ligt aan ontspanning en angst. Het gaat om leren om de beleving van veiligheid en het gedrag dat hierbij hoort te herkennen en te toetsen. Leren om te zien waar bedreiging of druk van buitenaf reëel is, of waar deze gebaseerd is op verwachting. Al dan niet als gevolg van eerdere negatieve ervaringen. Leren om te kunnen ontspannen, vertrouwen en loslaten wanneer mogelijk en in te grijpen wanneer nodig, waarbij oog voor de effectiviteit van het eigen gedrag. Hierbij gaat specifieke aandacht naar de beleving van sociale veiligheid en de beleving van lichamelijke veiligheid (lichamelijke gezondheid).

Wendbaarheid - Mentaal Lokaal is onderdeel van een transitie binnen de geestelijke gezondheidszorg. Mentaal Lokaal helpt individuen en organisaties om met deze veranderingen mee te groeien. Om de transitie duurzaam aan te gaan zal Mentaal Lokaal wendbaar neergezet worden en continu ruimte houden voor nieuwe inzichten en nieuwe manieren.

Zelfregulatie - Zelfregulatie is de eerste van de vier basisvelden. Leren begrijpen welke rol perceptie speelt, hoe gedachten gevormd worden, waar emoties naar verwijzen en hoe gedrag aangestuurd wordt. Leren om impulsiviteit te remmen, keuzes te maken en waardes te bepalen. Leren om oplossingsgericht te denken en te handelen. Bewustwording van de eigen leerervaringen en omgaan met verandering of verlies.

Zelfstandigheid - Binnen een samenleving staan mensen eigenlijk nooit los van elkaar. Het is belangrijk om als individu zelfstandigheid te ervaren. Tegelijkertijd is het zeer waardevol om op anderen te kunnen rekenen. Met Mentaal Lokaal wordt ingezet op het doorbreken van onnodige afhankelijkheid, zonder een onhaalbaar beroep te doen op zelfstandigheid.

Mentaal Lokaal valt onder de eerste praktijken die vanuit Redesigning Psychiatry met behulp van diverse samenwerkingspartners doorontwikkeld zullen worden.

Voor meer informatie kijk op:
www.redesigningpsychiatry.org

Vragen, ideeën of aanvullingen? 
Neem contact met ons op.

Mentaal Lokaal
Denk mee
Bekijk PDF

Website door Inherent - Studio for form